Oekraïne claimt dat Rusland in één week meer dan 6.000 soldaten heeft verloren tijdens het meest recente offensief om het stadje Avdiivka in Oost-Oekraïne in te nemen.

Hoewel het niet mogelijk is om de cijfers te verifiëren, schat het Britse ministerie van Defensie dat het totaal aantal Russische slachtoffers sinds het begin van de invasie in Oekraïne 290.000 gewonden en doden bedraagt.

De bereidheid van president Vladimir Poetin en zijn generaals om duizenden soldaten op te offeren in vaak roekeloze aanvallen is een typisch kenmerk van de oorlog in Oekraïne geworden.

Westerse Rusland-experts zeggen dat oorlog en een glorieuze dood ingebakken zitten in de Russische cultuur, die sterk is gevormd door de collectieve herinnering aan het gigantische aantal Russische slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog van naar schatting 27 miljoen.

De Russische president Vladimir Poetin werd zelf na de oorlog geboren, in 1952, maar zijn familiegeschiedenis is exemplarisch voor die van veel Russische families, zegt hoogleraar Ruslandkunde Gregory Carleton van de Amerikaanse Tufts University. "Zijn twee ooms werden gedood aan het front en zijn grootmoeder werd neergeschoten door de Duitsers. Zijn broer stierf van honger en ondervoeding. En zijn vader raakte zwaar gewond."

"Dus in zijn eigen familie hebben ze dat bloedoffer al gebracht en hij deed zijn plicht tijdens de Koude Oorlog. Het is daarmee heel gemakkelijk om een beroep te doen op de volgende generaties", schetst Carleton tegenover Insider.

Onderzoekster Jaroslava Barbieri van de Birmingham Universiteit in het Verenigd Koninkrijk stelt dat de Russische staat onder Poetin de traditie om een lage waarde toe te kennen aan individuele levens, opnieuw aan het uitvinden is. Het lot van de natie staat voorop, waarbij gemobiliseerde, matig getrainde soldaten worden gereduceerd tot "kanonnenvoer".

"De complete minachting voor het leven van individuen blijkt duidelijk uit het gedrag van het Russische leger op het slagveld, waar ze dode lichamen gewoon achterlaten zonder ze op te halen en ze terug te brengen naar de families van overleden soldaten", zegt Barbieri tegen Insider over de situatie in Oekraïne.

Onderzoeker Ben Soodavar van het instituut voor oorlogsstudies aan het King's College in Londen schreef onlangs dat zelfopoffering in de oorlog deel uitmaakt van de Russische mythologie. Militaire verliezen weerhouden Rusland er niet van om in Oekraïne te vechten, maar worden gezien als een weg naar martelaarschap.

Rol van Russisch-orthodoxe kerk bij de oorlog in Oekraïne

Een militaire parade in Moskou op Overwinningdag, de viering van de zege op Nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. Foto: Reuters

De afgelopen jaren speelde de Russisch orthodoxe kerk een actieve rol bij het verheerlijken van de opoffering voor het vaderland, volgens Carleton: "De officiële mantra van het Russische leger is Johannes 15:13, uit de Bijbel. Daarin wordt gezegd dat er geen grotere liefde is dan je leven te geven voor je broeder."

Dit thema kwam in september 2022 sterk naar voren bij opmerkingen van patriarch Kirill, het hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk. De patriarch moedigde mannen aan om te dienen in het leger, waarbij hij de dood als een verlossing van zonden voorstelde.

"Als iemand sterft tijdens het uitvoeren van deze plicht, dan heeft hij ongetwijfeld een daad begaan die gelijk staat aan opoffering", zei Kirill. "Je hebt jezelf opgeofferd voor anderen. En daarom geloven we dat dit offer alle zonden uitwist die iemand heeft begaan."

Op Russische scholen wordt de deugd van zelfopoffering onderwezen

Kinderen met een Russische vlag op het centrale plein van de Oekraïense stad Donetsk. Foto: Reuters

Toch is het geen kwestie van gelijke monniken, gelijke kappen, als het gaat om jonge Russen die naar het front in Oekraïne worden gestuurd, geeft Carleton aan. "Degenen die de grootste risico's lopen in de oorlog komen uit sociaal-economisch gemarginaliseerde gemeenschappen."

Het Russische leger rekruteert bij voorkeur soldaten uit dorpen in afgelegen delen van Rusland en onder niet-Russische etnische groepen. Dat is ook van belang om de perceptie van hoge aantallen slachtoffers onder Russen uit stedelijke gebieden te vermijden.

"De doden komen uit regio's verspreid over het hele land, maar met uitzondering van de grote stedelijke centra, want daar wordt informatie snel verspreid", aldus Carleton.

Ondertussen krijgen leerlingen op Russische scholen de boodschap mee dat ze zelfopoffering moeten omarmen, geeft onderzoekster Barbieri aan. Ze ziet een intensivering van patriottische indoctrinatieprogramma's in Sovjet-stijl sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne.

LEES OOK: Rusland lijkt niet te leren van eerdere verliezen in Oekraïne, volgens westerse experts – lange rijen tanks blijken weer kwetsbaar bij offensief in Avdiivka